rasy psów

Polskie rasy psa – rasy psa domowego związane historycznie i kulturowo z terenami, na których istniało państwo polskie. Tworzone przez polskich hodowców głównie w celach użytkowych, czasem bez przywiązywania uwagi do eksterieru.

Rasy uznane przez Międzynarodową Federację Kynologiczną :

Wykaz ras psów agresywnych – potoczne określenie polskiego, urzędowego wykazu ras psów uznawanych za agresywne wprowadzonego na mocy art. 10 ust. 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt.

Pierwszym aktem prawnym, w którym opublikowano taki wykaz było Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 15 grudnia 1998 roku w sprawie wykazu ras psów uznawanych za agresywne oraz warunków wydawania zezwoleń na utrzymywanie psa takiej rasy. Wykaz objął 11 ras.

Przepis ten został zastąpiony przez Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 28 kwietnia 2003 roku w sprawie wykazu ras psów uznawanych za agresywne, przy czym wykaz ras nie uległ zmianie.

W obydwu rozporządzeniach zostały wymienione następujące rasy:

Najłagodniejsze rasy psów

Najłagodniejsze psy należą do ras pasterskich, jak przedstawiciele psów północy, np. husky. Charakteryzują się wrodzoną łagodnością i opiekuńczością, dlatego nigdy nie zrobią nic szczeniakowi, a właśnie za takiego traktują małe dziecko. Są to jednak psy samodzielne, która nie łatwo poddają się we władanie człowiekowi oraz jego rozkazom. Potrafią być bardzo cierpliwe i opiekuńcze oraz chętne do zabawy. Podobne usposobienie ma owczarek szkocki tzw. collie, który chętnie towarzyszy domownikom, dzieciom, bawi się z nimi, poddaje się nauce różnych sztuczek, jest inteligentny i chętny do spacerów. Podobnie zachowuje się border collie, który jest opiekuńczy w stosunku do dzieci, szybko się przywiązuje i jest bardzo aktywny. Do tego rodzaju psów należy także alaskan malamute, aczkolwiek są to psy, które potrzebują bardzo dużej dawki ruchu i odpowiedzialna rodzina powinna mu to zapewnić. Wbrew temu, co można sądzić o buldogach, buldog francuski należy do ras bardzo rodzinnych, uwielbia być w centrum uwagi, jest łagodny i towarzyski. Są to oczywiście psy duże, ale dobrym towarzyszem dziecka mogą być również psy miniaturki, które rzadko kiedy bywają agresywne. Odpowiadają bardziej wzorcowi pupila niż psu obronnemu, który równocześnie może być dziecku pomocy i w stosunku do niego opiekuńczy.

Rozwój dziecka a obecność zwierzęcia

Dzieci wychowujące się i wzrastające wraz ze zwierzętami bez wątpienia potrafią później docenić różnorodność biologiczną naszego świata, a także stają się bardziej wrażliwe na istoty, które żyją obok nas. Szybciej uczą się odpowiedzialności, opieki, pielęgnacji i miłości, ale nie są w stanie podołać pełnej opiece nad zwierzęciem, dlatego osobą wspierającą powinien być rodzić lub starsze rodzeństwo. To oni muszą najpierw nauczyć dziecko jak obchodzić się ze zwierzęciem, jak być w stosunku do niego delikatnym, wyrozumiałym, konsekwentnym. Są to podstawy współżycia ze zwierzętami, które dziecko musi sobie utrwalić. Z początku zawsze ma bowiem potrzebę np. ciągnięcia kota za ogon, wchodzenia na psa czy wkładania mu palców do uszu lub pyska. Małe dzieci mają niewielkie wyczucie własnej siły i dotyku, stąd momentami mogą sprawiać ból zwierzęciu. Warto jest im uświadomić jak postępować z pieskiem, by nie zrobić mu krzywdy. W ten sposób nauczą się delikatności w stosunku do wszystkich żywych istot. Rodzic musi także uświadomić dziecku, że pies ma swoje potrzeby. Powinien dużo spacerować, jeść, spać i odpoczywać, a także bawić się. To taki sam członek rodziny.

Cechy idealnego psa

Rodzinny pies to taki, który jest łagodny, towarzyski, posiada miłe usposobienie, nie wykazuje agresji i jest skory do zabaw. Chętnie podporządkowuje się rodzinnym zwyczajom i rutynie dnia codziennego. Warto jednak pamiętać, że takie psy potrzebują dużej dawki ruchu, akceptacji i uwagi. Należy im poświęcić naprawdę wiele czasu, traktować jak pełnoprawnych członków rodziny i być dla nich od początku do końca przyjaznym. Duży wpływ na osobowość psa i jego usposobienie ma jego wychowanie od szczeniaka. Właśnie dlatego należy ostrożnie wybierać hodowlę, gdzie kładzie się duży nacisk na ich rozwój od pierwszych chwil narodzin. Jeśli pies wychowywał się w atmosferze spokoju, bliskości z ludźmi, oddania i ogromnej miłości, będzie przekazywał te cechy dalej. Nigdy nie wolno okazywać zwierzęciu agresji, poniżać go i być dla niego agresywnym, ponieważ psy mają dobrą pamięć i potrafią się zemścić. Agresja zawsze budzi agresję i dzieje się tak nie tylko w przypadku ludzi, ale także zwierząt.

Kożuch do kwiatka

Pierwsze rozczarowanie może się pojawić już na etapie wyboru miejsca dla psa. Decyzja o umożliwieniu mu biegania po posesji oznacza zwykle zgodę na „prace ogrodnicze”, od których może być trudno go odwieść.

Zwłaszcza jeśli teren naszej działki ma być całym jego światem… Podział posesji na dwie części – ogród i psią strefę – dodatkowo zmniejszy jego już i tak ograniczoną przestrzeń życiową.

Nie okaże się to dla zwierzęcia dotkliwe, jeżeli jako świadomi właściciele zapewnimy mu normalne psie życie, czyli – tak samo jak osoby trzymające czworonogi w blokach – będziemy go wyprowadzać na spacer trzy razy dziennie.

Niestety nadal pokutuje u nas przekonanie, że pies mieszkający na posesji ma się świetnie i nie potrzebuje żadnych kontaktów ze światem, a już na pewno nie regularnych spacerów.

Niewdzięcznik

Jakże często się słyszy, że „pies nie powinien mieszkać w bloku, jeśli ktoś ma dom z ogrodem, to co innego” albo „zamierzam kupić psa, bo właśnie przeprowadziłem się pod miasto, mam sporą działkęi będzie miał gdzie się wybiegać”.

Czasem wydaje się nam, że podając psu regularnie jedzenie i – ewentualnie – rzucając mu piłkę dwa, trzy razy dziennie zawsze na tym samym przydomowym trawniku, zapewniamy mu godne życie i warunki rozwoju. Jesteśmy dla niego dobrzy, a on ma się odwdzięczyć, bohatersko pilnując naszego dobytku.

Na ogół przebudzenie z tego przyjemnego letargu („no i kto mówił, że posiadanie psa jest kłopotliwe? Nasz Buruś wymaga zajęcia przez kwadrans dziennie – kiedy mu się stawia miskę i kiedy się go zamyka w kojcu”) jest bolesne.

Oto dorastający pies urządza awanturę podczas wizyty czcigodnego wujka. Łapie go za nogawkę, nie daje się od ofiary oderwać, a na koniec gryzie nas w interweniującą rękę. Albo podkopuje się pod ogrodzeniem i urządza eskapady po okolicy połączone z duszeniem kur sąsiada czy obszczekiwaniem przechodniów. Podczas sjesty rodzinnej w ogrodzie skacze na dzieci, drapie je i kradnie im zabawki, potem przewraca grill i porywa jedzenie ze stolika… Niewdzięcznik!

Konsekwencje, czyli pies stróżujący to utopia

Prawda jest taka, że sami się oszukiwaliśmy, a to, co się stało, można było przewidzieć. Psy to zwierzęta stadne – potrzebują towarzystwa innych istot. Psy to zwierzęta współpracujące – potrzebują przewodnika, który im pokaże, jak należy i jak nie wolno postępować. Psy to zwierzęta inteligentne – pragną nowych bodźców i wrażeń. Im mniej ich dostają, tym trudniej będzie im je zaakceptować w przyszłości.

Świat psa ograniczony do tysiąca metrów kwadratowych ogrodu i ciągle tego samego widoku zza ogrodzenia jest po prostu nudny.

Lekarzom weterynarii dobrze znani są czworonożni pacjenci, których niczego się nie uczy i którzy spędzają życie na jednej posesji, a są tam tylko po to, żeby szczekać na „złodziei”. Taki pies stróżujący jest trudny do współpracy nawet dla właściciela.

To tak naprawdę całkiem dzikie zwierzęta. Aby zaszczepić takiego psa, trzeba go odłowić, goniąc po całej działce, bo nikt nie nauczył go przychodzić na wołanie. Właściciele nie są w stanie swojego zwierzaka przytrzymać, w ogóle nad nim nie panują. Czasem muszę takiego delikwenta przytroczyć do płotu i zawiązać mu pysk, dopiero wtedy mogę spróbować podać zastrzyk… – opowiada jeden z weterynarzy.

Pies stróżujący też szkolony

Wniosek jest prosty: pracy przy psie czeka nas tyle samo – jeśli nie więcej – niż gdybyśmy go sobie sprawili do mieszkania w bloku. Dlaczego? Ponieważ w mieście socjalizacja odbywa się mimochodem. Przy wyjściu z kamienicy pies natyka się od razu na inne czworonogi, biegające dzieci, jeżdżące samochody, rowerzystów, reklamy, światła…

Spokojna podmiejska czy wiejska okolica jest większości takich bodźców pozbawiona, a przynajmniej nie występują one w tak dużym natężeniu. Rozsądni właściciele młodych psów specjalnie jeżdżą do miasta, żeby im pokazać nowe zjawiska. Bo pies stróżujący to nie ma być dzikus.

Im więcej ich pies napotka i przekona się, że nie robią mu krzywdy, tym bardziej zrównoważony i spokojniejszy się stanie i tym łatwiej będzie z nim współpracować. Dzięki temu wyprawa do weterynarza nie zmienia się w korridę…

Szkolenie psa podwórzowego powinno wyglądać tak samo jak w wypadku jego miejskich współbraci. On także musi umieć grzecznie chodzić na smyczy, bezwzględnie przychodzić na wołanie – a wszelkie dodatkowe komendy służą pogłębianiu naszej więzi z nim. Więzi, która jest nieodzowna, zwłaszcza gdy pies ma nam służyć jako ochroniarz. Jednak czy w ogóle może spełniać taką funkcję – to rzecz dyskusyjna.

Bat na menela

Skoro psy od wieków były wykorzystywane jako stróże obejść, to wydaje się nam, że doskonale wiemy, jak miałaby wyglądać praca takiego czworonoga w naszym domu. Powinien alarmować nas szczekaniem, gdy w okolicy dzieje się coś podejrzanego. Szczekanie ma też działać odstraszająco na intruzów. A w razie bezpośredniego ataku pies powinien go odeprzeć. Tylko że… taki pies nie istnieje.

Psy szczekają, gdy w okolicy dzieje się coś podejrzanego – o tak! Każdy wie, jak to wygląda. Na większości posesji prawie bez przerwy ujada, miota się lub wyje jakiś czworonóg. Mimo wygłaszanych z namaszczeniem stwierdzeń: „pies jest od tego, żeby szczekał”, coraz częściej takiego ujadającego bez miary męczyduszę traktuje się jako czynnik zakłócający porządek na osiedlu. W wielu krajach zachodnich coś takiego jest nie do pomyślenia.

Zresztą, jaka może być skuteczność psa szczekającego niemal bez ustanku, na widok każdego przechodnia, każdego samochodu, każdego psa za ogrodzeniem?

Poza tym obecność psa w ogrodzie może zniechęcić do wejścia na teren przypadkową osobę; ot, menela liczącego na łatwy łup w postaci opartego o drzwi garażu roweru. Jeśli nasz dom znajdzie się na liście prawdziwych włamywaczy, to oni poradzą sobie z każdym psem, zanim zdecydują się na włamanie…

Zawodnik sumo i patrolowiec

Dzielny, twardy, zdecydowany – takie przymiotniki nasuwają się większości ludzi, gdy myślą o psie stróżującym. Tymczasem te cechy wcale nie muszą być najkorzystniejsze w potocznie rozumianej pracy czworonoga, który w rzeczywistości ma spełniać funkcję dzwonka alarmowego.

Najlepiej sprawdzają się w niej psy niezbyt pewne siebie, a nawet trochę lękliwe. Chętnie zawiadamiają resztę stada o niebezpieczeństwie, podczas gdy zwierzak bardzo pewny siebie większość konfliktów będzie próbował rozwiązać sam.

Skuteczność psów stróżujących albo wręcz obrońców terytorium wzrasta, jeśli jest ich więcej. Jednak coś za coś: kilka czworonogów chroniących posesję oznacza równocześnie nieodzowne zwiększenie kontroli – inaczej będzie trudno nad nimi zapanować. Z zachowaniami stadnymi trudno walczyć…

Psy duże, zrównoważone i o stabilnym charakterze pobudzają się powoli. Sprytni właściciele próbują obejść ten problem, łącząc czworonożnych ochroniarzy w pary: duży i groźny zawodnik sumo i mały, pobudliwy patrolowiec, którego zadaniem jest wychwycenie najlżejszych oznak niebezpieczeństwa i odpowiednie pokierowanie dużym, wolniej myślącym kolegą. Wtedy mamy zestaw – wydawałoby się – idealny. Pies stróżujący i pies… alarmujący psa stróżującego.

Pies stróżujący, ale z zadaniami

Jeśli chcemy poprzestać na jednym psie, musimy jak najlepiej dobrać go do zadań, które ma spełniać. Co to za zadania?

Pies do alarmowania

Jeśli potrzebujemy psa – dzwonka alarmowego, możemy go szukać nawet wśród ras małych, za to o dużym czy wręcz wybujałym temperamencie. Dobre w roli stróżów są małe szpice, a także niewielkie teriery (cairn czy australijski). Niezbyt duże owczarki szetlandzkie albo polskie owczarki nizinne też lubią dawać głos w sytuacjach, które uznają za podejrzane.

Czasem w roli patrolowców sprawdzają się psy, których nikt o to z początku nie podejrzewał – znam brygadę charcików włoskich, które robią imponujący harmider, pilnując niewielkiego ogródka.

Jeśli jednak piesek taki miałby mieszkać głównie na zewnątrz, to oczywiście trzeba szukać zwierzaka o odpowiedniej sierści, wytrzymałego na niekorzystną aurę – odpadają wówczas hałaśliwe, ale krótkowłose pinczery miniaturowe czy psy ras ozdobnych, o długim, delikatnym włosie.

Za to już sznaucer miniaturka może się zaadaptować do polowych warunków, a jego uwagi nie umknie żaden ruch czy hałas. Dobrym „pilnowaczem” jest też jego większy kuzyn – średniak.

Pies do odstraszania hałasem i wyglądem

Rasą, która od razu przychodzi mi do głowy, jest owczarek niemiecki – pies, który kocha chronić swój teren, ma basowy głos, jest dość pobudliwy i czujny. W takiej roli dobrze sprawdzi się także sznaucer olbrzym. Warto przyjrzeć się szwajcarskim rasom – apenzellerowi czy entlebucherowi. No i znakomity jest hovawart.

Wszystkie te psy lubią przebywać z ludźmi i pracować z nimi – warto o tym pamiętać, gdy się na któregoś z nich decydujemy.

Pies o groźnym wyglądzie

Te psy nie pobudzają się niepotrzebnie, nie są przesadnie hałaśliwe, raczej przechodzą do skutecznego działania w razie potrzeby. Pies stróżujący z tej grupy nadaje się tylko dla osób o silnej psychice, odpowiedzialnych, umiejących zabezpieczyć swój teren tak doskonale, żeby nikt nie mógł się na nim znaleźć przez przypadek.

Do takich ras należą rottweilery – psy o silnym instynkcie obrony terenu, na ogół mocne psychicznie i dość dominujące. Można tu też wymienić niektóre molosy, np. cane corso, także te typu górskiego, takie jak pirenejski pies górski czy owczarek środkowoazjatycki.

Spośród owczarków nadaje się do tej roli również nasz rodzimy owczarek podhalański. Na końcu listy znajduje się owczarek kaukaski, dla którego ochrona terenu jest misją życiową.

Dobrze sprawdza się jako stróż obiektów przemysłowych czy dużych posesji, bo jest niezależny, umie działać samodzielnie i nie odczuwa potrzeby bycia maskotką rodziny – co nie znaczy, że nie należy o niego dbać czy go szkolić.

Mity o stróżowaniu

Wokół psów stróżujących wyrosło wiele mitów. Oto niektórych z nich, które potwierdzają tylko to, że idealny stróż… nie istnieje.

Pies wpuszcza intruzów, ale ich nie wypuszcza

To niezgodna z psią naturą opowieść często bezkrytycznie powtarzana przez ludzi. Pies nie jest aktorem, nie potrafi grać. Dąży do jak najszybszego zażegnania niebezpieczeństwa. Z jego punktu widzenia najskuteczniejsze jest działanie polegające na niewpuszczeniu intruza na swoje terytorium. A jeśli już się na nie wdarł, trzeba z nim walczyć, aby jak najszybciej je opuścił.

Być może źródła tej historyjki tkwią w obserwowaniu psów obsesyjnie kontrolujących środowisko – taki zwierzak chodzi krok w krok za gośćmi swojego pana i nieruchomieje, gdy oni nieruchomieją, a kiedy się poruszą, próbuje atakować. Rzeczywiście wygląda to jak próba ich zatrzymania do czasu wzięcia sprawy w swoje ręce przez właściciela…

Pies odróżnia niebezpieczeństwo od sytuacji tylko pozornie groźnej

Wiara w ten mit leży u podstaw większości pogryzień. Za bardzo ufamy naszym psom, dlatego często atakują w irracjonalnych – jak się nam potem zdaje – sytuacjach albo napadają osoby, które są im znane.

Pies to zwierzę, zatem im więcej narzucamy wyjątków od reguły, którą dyktuje mu instynkt („atakuj każdego, kto znajdzie się na twoim terenie”), tym mniejsze mamy szanse na to, że je bezbłędnie zrozumie i będzie umiał wcielić w życie.

Biedny psiak ma wiele okazji do pomyłek i będzie je popełniał, jeśli pozostawimy mu możliwość samodzielnego podejmowania decyzji.

Pies nie zaatakuje dziecka

Może zaatakować, zwłaszcza jeśli postrzega je jako osobnika słabszego. Pies świetnie ocenia swoje szanse na zwycięstwo. Dlatego często gryzą psy strachliwe czy miękkie – byleby ofiara wydała im się możliwa do pokonania.

Ofiara pogryzienia jest sama sobie winna – na pewno psa prowokowała

Ofiary pogryzień najczęściej mają pecha znaleźć się w niewłaściwym miejscu o niewłaściwej porze. Mało ma to wspólnego z prowokacją, więcej z brakiem wyobraźni nas, właścicieli psów trzymanych w ogrodach bez nadzoru i przy słabych zabezpieczeniach.

1.Buldog angielski

Ma wesołe, łagodne i cierpliwe usposobienie. Jest czujny, nie wymaga zbyt dużo ruchu i nie jest hałaśliwy. Skory do zabawy zarówno z dziećmi, jak i z osobami dorosłymi. Bardzo wytrzymały i łatwo nawiązuje kontakt z dziećmi. Te psy są bardzo przyjacielskie i lojalne wobec ludzi i dzieci. Nie wykazują agresji w stosunku do innych psów.

9. Beagle

Rasa stworzona do łowiectwa, więc trzeba pamiętać, że pies jest aktywny, skory do włóczęgostwa. Jeśli jesteś osobą aktywną i masz dom pełen dzieci to ta rasa jest zdecydowanie dla Ciebie. Bardzo inteligentne, więc szybko i chętnie się uczą. Nie wymaga szczególnej pielęgnacji z racji krótkiej sierści.

8. Bull terier

Idealny pies towarzysz. Przyjazny dla człowieka i dzieci. To doskonały pies rodzinny.

7. Owczarek szkocki długowłosy – Collie

Jeśli nie masz żadnego doświadczenia z psami to idealna rasa dla Ciebie. Z natury łagodny, prawie nigdy nie wykazuje agresji. Wobec obcych jest nieufny. Energiczny, wesoły i skory do zabawy oraz pracy. Lubi dużo przestrzeni i dużo ruchu, ale aklimatyzuje się również w mieszkaniu. Towarzyski, nie lubi długo pozostawać w samotności. Inteligentny, szybko się uczy. Pies rodzinny, przywiązuje się do domowników.

6. Nowofundland

Uważany jest za jedną z najbardziej przyjacielskich ras – znany jest ze swojej życzliwości, delikatności i łagodności – zwłaszcza w stosunku do ludzi. Bardzo przyjazny wobec dzieci. Idealnie nadaje się na psa rodzinnego. Bardzo towarzyski i przyjazny w stosunku do innych psów.

5. Seter Irlandzki

Jest psem rodzinnym, potrzebującym kontaktu z człowiekiem. Wierny towarzysz zabaw i opiekun dzieci, bardzo cierpliwy. Inteligentny i żywy, potrzebuje zaspokojenia dużej potrzeby ruchu. Nie jest agresywny wobec obcych i innych zwierząt. Raczej szybko się uczy, ale przy tresurze trzeba być stanowczym, lecz łagodnym. W przypadku tego psa bardzo ważne jest wychowanie pozytywne, bez kar. Wychowane nieodpowiednio mogą uciekać.

4. Pudel

Łagodny i słodki psiak. Dlatego, że ma włos a nie sierść to idealny pies dla alergików. Są dumne, eleganckie i bardzo cierpliwe. Wesołe, lubią zabawę i nigdy się nie nudzą. Doskonały przyjaciel dzieci.

3. Owczarek niemiecki długowłosy

Najpopularniejsza rasa na świecie. Wierny przyjaciel, wzorowy pies policyjny i wojskowy, świetny stróż i obrońca Bardzo inteligentny i kochający. Ma silny charakter z jednoczesną uległością i posłuszeństwem wobec właściciela. Uwielbia dzieci.

2. Labrador retriever

Rasa psów żywiołowych, skorych do zabawy, także z innymi psami. Stworzone do pracy w wodzie i aportowania. Potrzebuje bezpośredniego kontaktu w pracy z człowiekiem. Dobrze toleruje dzieci i jest cierpliwe w kontaktach z nimi. Piękne i inteligentne.

1. Goleden retriever

Charakteryzuje się inteligencją i posłuszeństwem oraz łagodnym charakterem, rzadko szczeka jest energiczny, wytrzymały i aktywny. Szybko przywiązują się do właściciela. Towarzyski, potrzebuje bliskiego kontaktu z członkami, pies rodziny, dobrze tolerują inne zwierzęta w domostwie. Ze względu na swój karny i łagodny charakter, sprawdza się jako towarzysz osób starszych i dzieci. Nazwa psa nawiązuje do doskonałych umiejętności aportowania: golden retriever w wolnym tłumaczeniu oznacza „złoty aporter”.